Het lijkt heel nobel: als Nederlandse student een paar maanden naar het buitenland om daar stage te lopen in een weeshuis. Volgens Better Care Network is het alleen een erg slecht idee. Kinderen zijn vaak al geen wees en de continu wisselende begeleiders leiden tot veel hechtingsproblemen.

De afdeling Pedagogiek van Fontys Hogeschool zegt per direct geen weeshuisstages meer te accepteren. Met het ondertekenen van dat statement start de campagne ‘Stop Weeshuisstages’ van Better Care Network, een samenwerking van hulporganisaties als Unicef, SOS Kinderdorpen en Defence for Childeren.

Traumatisch voor kinderen

"80 procent van de kinderen in een weeshuis heeft nog één ouder of zelfs nog twee ouders. Vaak zijn die kinderen uit armoede afgestaan. Ouders denken dat ze in zo’n tehuis eten en onderwijs krijgen", vertelt Laura Westendorp namens Better Care Network. Die kinderen krijgen telkens te maken met andere vrijwilligers uit het buitenland. Ze doen een een paar maanden spelletjes met de kinderen en vertrekken daarna weer. Volgens Westendorp een heel traumatische ervaring. "Ik sprak een meisje uit Cambodja die zes jaar in een weeshuis heeft gezeten. Ze heeft nooit geleerd om te vertrouwen op een volwassene."

Daarnaast brengen al die buitenlandse stagiaires geld met zich mee. Er worden bemiddelingskosten betaald, er is geld nodig voor onderdak en er moet voeding gekocht worden. "In veel gevallen is dat geld wat binnenkomt een extra prikkel voor weeshuizen om het systeem zo in de hand te houden."

Lokaal personeel slecht behandeld 

Suzan liep drie jaar geleden stage in Zuid-Afrika. Ze werkte tien maanden in een in een tehuis. Het was bekend dat die kinderen nog wel ouders hadden, maar dat zij door omstandigheden niet voor de kinderen konden zorgen. Voor Suzan waren het lastige maanden. "Het tehuis was opgericht door een echtpaar. Ik merkte dat zij het vooral voor hun eigen beroemdheid deden. Zo deed zij mee met missverkiezingen." 

Ook de behandeling van het lokale personeel verbaasde haar. "Ze moesten keihard werken, maar ze werden er ook om de haverklap uitgegooid. Er was veel wisseling in het personeel en dat was niet goed voor de kinderen."

'Je moet kritisch zijn op de stageplek'

Suzan studeerde Sociaal Pedagogische Hulpverlening en wist door die achtergrond dat ze afstand moest nemen van de kinderen. Ze wilde niet zorgen voor nog meer hechtingsproblematiek. Toch zou ze ondanks deze ervaring het niet afraden om stage te lopen in het buitenland. Ze heeft wel een belangrijke boodschap. "Je moet kritisch kijken naar de plek waar je stage wil lopen. Vraag om ervaring van anderen."

Dit advies wordt bevestigd door Laura Westendorp van Better Care Network. Het is niet slecht om een buitenlandse stage te lopen, maar zoek goed uit waar je dat gaat doen. "Er zijn veel initiatieven waarbij je leuke activiteiten kunt doen met die kinderen. Bedenk altijd wat je die kinderen te bieden hebt en of het allemaal oké wordt georganiseerd. In Nederland heeft iedereen die met kinderen werkt een Verklaring Omtrent Gedrag nodig. Als dat voor zo'n stage niet gevraagd wordt dan kun je je wel gaan afvragen waarom dat niet nodig is." 

'Kinderen horen thuis te zijn'

Westendorp weet uit haar netwerk dat veel landen bezig zijn om kinderen uit weeshuizen terug te plaatsen bij hun ouders. Een land als Nepal is zich steeds bewuster van het feit dat de weeshuizen schadelijk voor kinderen zijn. "Dat proces is nu gaande in diverse landen. Daarnaast moeten we zorgen dat we de buitenlandse hulp kunnen temperen, want kinderen die nog ouders hebben, horen gewoon thuis te wonen."

Het is belangrijk om ouders te ondersteunen, zodat zij hun eigen kinderen kunnen opvoeden en een veilig thuis kunnen bieden. "Denk aan hulp bij opvang, maar ook maatschappelijk werk en kinderbijslag." Op dit moment zijn Fontys Pedagogiek en een opleiding van Erasmus Universiteit de eerste onderwijsinstellingen die geen weeshuisstages meer zullen aanbieden. Better Care Network hoopt dat het aantal scholen zich verder uitbreid.

Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.

De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.

Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."

'Iedereen staat in de wachtstand'

Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.

"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."

240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden

Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.

"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."

'Met geitenpaadjes niet meer op te lossen'

De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."

"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."

'Zitten met de gebakken peren'

"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."

In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.

'Kabinet moet eruit komen'

In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.

Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."

'Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen'

"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."

Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."

Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'

"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."

"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."